ارتباطات FSO(Free Space Optics) فناوری مبتنی بر ارتباطات نوری است که با استفاده از تشعشع نور یا لیزر، اطلاعات را به صورت بی سیم در فضای آزاد ارسال می نماید. این تکنولوژی انتقال قادر است تا اطلاعات را با سرعت گیگابیت بر ثانیه جابجا کند. FSO در مقایسه با سایر ابزارهای انتقال اطلاعات، نیازی به اخذ مجوز فرکانسی ندارد و با توجه به مستقل بودن از فرکانس، عاری از مشکلات و قطعی های ناشی از تداخلات و نویزها می باشد.این تکنولوژی توسط ناسا و تشکیلات نظامی توسعه یافته و بیش از سه دهه در اشکال مختلف لینک های ارتباطی سریع مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به استفاده از نور در این فناوری، به صورت تئوریک قابلیت انتقال اطلاعات تا سرعت نور وجود دارد و هم¬اکنون محصولات تجاری تا سرعت ۱۰۰Gbps نیز عرضه شده است.
مشخصات سخت افزاری
FSO تکنولوژی جدیدی است که جهت ارتباط بین دو نقطه با پهنای باندهای بالا در حد Gbps به کار می رود و جایگزین فیبر نوری و یا Backup این لینک ها قرار می گیرد. مبنای کار FSO نور می باشد که بصورت وایرلس ارتباط دو نقطه که دید مستقیم (Line Of Site) و نیاز به پهنای باند بالا دارد را برقرار می کند. هر سمت لینک شامل فرستنده و گیرنده نوری می باشد که یک ارتباط کاملا دوطرفه (Full Duplex) را برقرار می کند و دارای یک منبع نور است که با استفاده از لنز یا تلسکوپ، نور را از طریق فضا به لنز طرف مقابل (گیرنده) که از حساسیت بالایی برخوردار است می رساند.
پارامترهای مهم
فرکانس بالا و طول موج ۸۵۰nm و ۱۵۵۰nm
زاویه پرتو یا تابش باریک
دیافراگم گیرنده با حساسیت بالا
پشتیبانی از استانداردهای Class1 و Class1m
امکان استفاده از چند لیزر بصورت Redundant (Multi beam)
پشتیبانی از اینترفیس ها مختلف ((FastE, OC-3, OC-12, GigE OC-12, GigE , SFP, SFP+
امکان استفاده از سیستم ها Trackingجهت بالا بردن availability سیستم
مزایای این تکنولوژی
ارائه پهنای بانهای بسیار زیاد تا ۱۰۰Gbps
عدم نیاز به اخذ مجوز فرکانسی از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی
در امان بودن از تداخلات فرکانسی
امنیت بسیار بالا
سرعت نصب و راه¬اندازی بالا
تاخیر انتقال بسیار پایین (در حد صفر)
مزایا و پارامترهای FSO
مراکز آموزشی
در مراکز آموزشی مانند دانشگاه ها که شامل چند ساختمان هستند، استفاده از این تکنولوژی کمک می کند تا به جای پرداخت هزینه زیاد جهت راه اندازی و نگهداری از فیبر نوری با پرداخت هزینه ای کمتر، از سرعت و ایمنی بیشتری در انتقال صدا و فیلم و دیتا استفاده نموده و بتوان به راحتی بین ساختمان ها ارتباط ایجاد کرد.
مراکز شهری
این فناوری می تواند به کمک سازمان ها و شرکت های داخل شهرها بیاید تا بتوانند بین ساختمان های مختلف ارتباط ایجاد کنند. مزیت عمده FSO برای سازمان های مذکور اینست که نصب و راه اندازی آن به سرعت انجام می گیرد و هزینه آن به نسبت تکنولوژی های رقیب کمتر است، در عین حال سرعت انتقال دیتا و امنیت آن بیش از دیگر تکنولوژی ها است.
بیمارستان ها
بیمارستان ها به دلایل ذیل به سرعت بالا در انتقال داده ها (دیتا، صدا،فیلم) نیاز دارند:
پذیرش و انتقال سوابق پزشکی
ترخیص و تسویه حساب
پزشکی از راه دور (عمل،ویزیت و…)
آموزش پزشکی
بهترین روش در انتقال داده با سرعت و امنیت بالا استفاده از این فناوری است و از نظر اقتصادی نیز نسبت به دیگر فناوری ها مقرون به صرفه¬تر است.
اپراتورهای موبایل
اپراتور های موبایل با توجه به سوییچ کردن به فناوری های پرسرعت نسل سوم و چهارم (۳G & LTE) به دلایل ذیل FSO را جایگزین دیگر تکنولوژی ها می کنند:
افزایش سرعت در انتقال اطلاعات
صرفه اقتصادی
عدم نیاز به مجوز فرکانسی
در امان بودن از نویزهای محیطی
استفاده های نظامی
پایگاه های نظامی نیز برای انتقال اطلاعات سریع نیاز دارند تا از فناوری هایی استفاده کنند که علاوه بر امنیت زیاد به زیرساخت های کابلی و فیبری دست نخورد و باعث افزایش پهنای باند شود و به سرعت نصب و راه اندازی شود. FSO دارای تمامی این شرایط است و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است.
نمونه پروژه های انجام شده با FSO
اپراتورهای صنعت موبایل و دیتا نیاز به ارتباطات پرسرعت در backhaul و fronthaul خود دارند. برخی از اپراتورهایی که از این نوع ارتباطات استفاده می کنند عبارتند از:
